Twee jaar geleden werd op deze site aandacht besteed aan de cd Bora Scura van audio- en video-artiest, opnametechnicus, performer en labelbaas Simon Šerc. Het betrof een cd met onbewerkte opnames van de sterke en koude wind die in de Sloveense Vipava vallei waait en die Bora wordt genoemd. De tien fases van de wind leverden bij elkaar een 72 minuten durende, razend spannende soundscape op, puur en alleen door het geluid van de in kracht toe- en afnemende wind, objecten die door de wind in beweging werden gezet en andere, min of meer toevallige, omgevingsgeluiden.

Vorige maand verscheen Biodukt, opnieuw een album met veldopnamen, gemaakt door Šerc en Martina Testen. De opnames die op cd zijn vastgelegd vormen een onderdeel van Testens scriptie uit 2016, met als titel Analysis of the influence of the sound environment on customer behavior. Ze zijn gemaakt in bossen in Italië en Slovenië. Het laatstgenoemde land bestaat voor meer dan de helft uit bossen met een grote biodiversiteit.

Testen en Šerc hebben gedurende een maand opnamen gemaakt en verzameld, wat uiteindelijk heeft geleid tot een album met exact een uur natuurgeluiden, onderverdeeld in vijf perioden: zonsopgang, ochtend, middag, avond en zonsondergang. De overgangen daartussen zijn niet strikt: de geluiden lopen door, zodat sprake is van één lang stuk en bovendien laat de natuur zich niet leiden door dagdelen. Toch zijn duidelijk verschillen waarneembaar, ook omdat de opnames niet steeds op dezelfde plaats zijn gemaakt.

Er gebeurt veel in het bos; je hoort geluiden van kikkers, krekels en andere insecten, stromend water en vogels, veel vogels. Wie er voor openstaat wacht met Biodukt een bescheiden symfonie van natuurgeluiden. Het is echt puur natuur wat je hoort; geen menselijke invloed is hoorbaar. Het klinkt fascinerend. Doe gewoon je ogen dicht en in een uur tijd beleef je een dag in de natuur zoals je die normaliter, door alle menselijke activiteit die plaatsvindt, nooit hoort.

Het is een drukte van belang in het bos, waarbij de vogels de boventoon voeren. Het plotselinge geluid van een specht brengt de gewaarwording van een ritmisch accent teweeg bij de luisteraar, evenals de roep van een koekoek in de verte. Het verschil in gezang van de vogels is waarneembaar, van de vroege kwieke geluiden tijdens zonsopgang tot het langzaam afnemen van drukte als de zonsondergang nadert.

Ochtendgekwetter, het schudden van vleugels, de koekoek die nu dichterbij is gekomen, een andere verder weg, nieuwe vogelgeluiden, zoemende insecten, geschuifel over het oppervlak, zachtjes ritselende bladeren: als ze eenmaal in grote getale wakker zijn, zorgen de dieren samen met de bomen en planten voor een ongekend mooi hoorspel. Ja, ook bomen en planten, want ook die wat abstracter klinkende geluiden van de vegetatie zijn bij nauwkeurig luisteren waarneembaar. Het is niet moeilijk om je in een dichtbegroeid bos te wanen.

Zodra de middag zijn intrede doet, klinkt geluid van stromend water en wijzigt het karakter van de opnames. Naast vogels, nu wat minder luidruchtig kwetterend dan in de ochtend, overheerst het geluid van kikkers, die samen een heel koor vormen; een koor vol individuele stemmen, zonder dirigent. Tussendoor zijn ook krekels waarneembaar. Het geluid van een stromende beek gaat over in het geluid van klotsend water en uiteindelijk in het geluid van golven die neerslaan op het strand. De avond is gevallen. Kikkergekwaak en krekelgetjirp zijn verdwenen. In de verte klinken meeuwen. Gaandeweg lijk je verder het water op getrokken te worden.

Bij zonsondergang keren we terug op het land, horen we weer krekels tjirpen en andere insecten zoemen. Vogels zijn hoorbaar, maar ze zijn minder actief dan eerder op de dag en het zijn nu niet de zangvogels die overheersen (al zijn ze er nog wel) maar vogels met een minder groot vocabulaire, zoals bijvoorbeeld de koerende duiven die zo nu en dan op de voorgrond treden. Alles bij elkaar zijn de diergeluiden zo talrijk, dat een gelaagde, spontane compositie ontstaat.

Op Biodukt klinkt de pure natuur betoverend mooi. Natuurlijk is er wel een menselijke hand in het spel, maar alleen in het vastleggen en selecteren van de geluiden, niet omdat wordt ingegrepen in de gang van zaken in de natuur. Dieren, water en vegetatie produceren kleurrijke geluiden die, ook omdat je je soms afvraagt wat je precies hoort, aandachtig luisteren afdwingen. Het klinkt als muziek in de oren.

LINK: https://opduvel.com/2020/04/25/martina-testen-simon-serc-biodukt/