CMBR is an original concept, performed by a special artist. However, it’s not just the concept that captivates: with the sounds, Šerc creates four ambient / drone pieces that not only put the mind to work but also influence your mood. It’s really music, albeit not the lightest of fare, even for ambient / drone concepts. Those who listen carefully, however, hear a lot of beauty in the cosmic soundscapes and will always return to it. It is addictively beautiful.
De uit Slovenië afkomstige Simon Šerc is audio- en video-artiest, opnametechnicus, performer en labelbaas. Op deze site werd eerder aandacht besteed aan de cd’s Bora Scura, waarop opnamen te horen zijn van de harde wind die in de Sloveense Vipava vallei waait, en Biodukt, een project van Šerc en Martina Testen, waarop opnamen van natuurgeluiden in het bos zijn te horen. In beide gevallen zijn de geluiden puur, dus onbewerkt, weergegeven. Voor CMBR, dat vorige maand is verschenen bij Silent Records, is meer uitleg nodig.
Het CMBR-project is gebaseerd op de gegevens van de Planck-ruimtetelescoop van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA (European Space Agency). CMBR is het “ruis”-signaal en vult het hele universum. Het is het oudste licht dat nog kan worden gedetecteerd en dat ongeveer 13,7 miljard jaar geleden is ontstaan. De Planck-satelliet heeft de metingen van de koudste objecten in het heelal geregistreerd en heeft daarmee inzicht gegeven in de creatie van de eerste grote structuren waarin sterrenstelsels zich later ontwikkelden. Het begin van deze structuren is te zien in de kosmische achtergrondstraling of de CMBR, het eerste beeld van het universum. Door middel van een methode voor sonificatie en digitale verwerking van gegevens van de Planck-satelliet (het in kaart brengen van fluctuaties in de CMBR) zijn de ESA-metingen omgezet in een omgevingsgeluidsmassa verweven met willekeurige reeksen kosmologische parameters. (Voor de volledige uitleg: zie de bandcamp-pagina van CMBR.)
Waar luisteren we naar als we Šerc’ CMBR opzetten? Je zou kunnen zeggen dat de Sloveen voor zijn soundscapes het oudste bronmateriaal dat er bestaat gebruikt, dat wil zeggen dat de oudste gegevens uit het heelal met behulp van een algoritme in een auditief CMBR-signaal zijn omgezet. Het is ingewikkelde materie, maar de gedachte aan dat oudste bronmateriaal is er een die tijdens het luisteren blijft opkomen. De weergave van het geluid heeft een wetenschappelijke dimensie, maar dat staat een overdonderende luisterervaring niet in de weg.
CMBR is geen symfonie van natuurgeluiden zoals Biodukt en ook niet de ontwikkeling van een storm zoals Bora Scura, al kan het er wel stormachtig aan toe gaan. Het gaat hier om in geluid omgezette signalen en het is daarom niet vreemd dat de soundscapes elektronisch klinken. Hoe groot de invloed van Šerc’ handelingen is, is niet duidelijk, maar op het album zijn vier ambient/drone-stukken te horen waarin in ieder geval door menselijk handelen is bepaald wat we van de opgenomen geluiden te horen krijgen, hoe we die te horen krijgen en hoe lang we ernaar kunnen luisteren. Dat gebeurt op zodanige wijze, dat echte composities ontstaan.
En dus is Šerc te beschouwen als de componist van de vier soundscapes, die elk iets meer dan een kwartier duren. ‘Cold Core’ klinkt zoals de titel doet vermoeden: koud en ijzig. In de diepte is een donkere onderlaag waarneembaar, maar overheersend zijn de glaciale klanken die opkomen en wegsterven. Het is niet moeilijk om je in het grote heelal te wanen, zwevend tussen de sterren, richting de kern van de kosmos. Er is sprake van ontwikkeling; het stuk is statisch in tempo maar beweeglijk wat betreft de klanken en de toe- en afname van het aantal klanken. Het stuk klinkt ondanks een gebrek aan warmte niet klinisch, daarvoor zijn de factoren toeval en onvoorspelbaarheid te groot. Wie er diep induikt, kan zelfs ontroering ervaren. Aan het eind neemt het geluidslandschap noisy proporties aan.
‘Greybody Fit’ is heel anders. In de geluiden klinkt een ritme door, als van een met brushes bespeelde snaredrum maar voller klinkend, waardoor een beweging voorwaarts wordt gesuggereerd. Daarbovenop klinken drones, de meeste daarvan pulserend. Met toegevoegde klanken ontstaat een melodisch effect: hier wordt met kosmische oergeluiden ritmische en melodische muziek gemaakt. Er klinken zelfs techno-invloeden door in de muziek, die wel een zeker abstract karakter blijft behouden.
Een terugkeer naar een koude omgeving vindt plaats zodra ‘Flux Density’ begint, maar de sfeer is anders dan in de eerste track van het album. De bovenlagen zijn indringend aanwezig en die geluiden hebben een gemeen randje. Het voelt als een kosmische tornado die door het heelal raast. Šerc voegt er een speels en elektronisch klinkend ritmisch patroon aan toe, waardoor een spannende contrastwerking ontstaat tussen de zware storm en het lichte ritme.
Dat vanuit de ruimte ook psychedelisch klinkende geluiden tot ons kunnen komen, bewijst het begin van ‘Declination’, waarin die geluiden rondom een statische drone zweven. Die drone neemt gaandeweg andere, meer fluctuerende vormen aan. Verderop worden hardere, als distortion klinkende geluiden toegevoegd en wordt de muzikale verschijningsvorm steeds noisier. Tot aan de veertiende minuut. Dan lijkt het alsof plots de motor wordt uitgezet en de geluiden nog even nawerken.
CMBR betreft een origineel concept, uitgevoerd door een bijzondere kunstenaar. Het is echter niet alleen het concept dat boeit: met de geluiden creëert Šerc vier ambient/drone-stukken die niet alleen het verstand aan het werk zetten maar ook invloed uitoefenen op je gemoed. Het is echt muziek, zij het niet de meest lichte kost, zelfs niet voor ambient/drone-begrippen. Wie goed luistert hoort echter veel schoonheid in de kosmische geluidslandschappen en zal er steeds naar terugkeren. Het is verslavend mooi.
